Tijdens de middagsessie gingen Edwin Elias en Robert Zijlstra verder in op de veranderingen in het zeegat tussen Terschelling en Ameland. Veranderingen hier, en dan met name in stroomsnelheid, bepalen of de Boschplaat groeit of krimpt. Hiervoor is een cyclisch model opgesteld met een duur van 50 tot 60 jaar.

Niet in lijn. De huidige ontwikkelingen zijn niet geheel in lijn met het cyclisch model. De Boschplaat had inmiddels weer aan moeten groeien, maar dat is niet het geval, vertelt Elias. Hij denkt de oorzaak op het spoor te zijn. “Door analyse van gedetailleerde bodemmetingen, in combinatie met computermodelering, begrijpen we de achterliggende processen beter. Verdieping van de noordwestelijke buitendelta verkleint de golfafscherming en veroorzaakt een doorgaande afslag en zandafvoer aan de oostkant van de Boschplaat.”

1 miljoen. Jaarlijks verdwijnt er zo’n 1 miljoen kubieke meter zand. Er is zoveel beweging dat zandsuppletie, binnen het grote systeem, weinig effect zal hebben. Op zich is zandsuppletie een éénvoudige techniek en is er voldoende zand voor handen. Met (meer) suppletie is de zeespiegelstijging aan de noordzijde relatief eenvoudig bij te houden. Voor de kwelders is dat een ander verhaal.

Discussie. Er is zekerheid over hoe de buitendelta zich ontwikkeld. Het gaat hier om de lange termijn en grote tijdschalen. De vraag is heb je de tijd, of wil je die nemen de natuur eerst haar gang te laten gaan. “Laat het gewoon gebeuren, lijkt een goede mening. En genereer ondertussen meer kennis”, aldus Elias.

Wat hebben we geleerd?

• Perioden van erosie en sedimentatie wisselen elkaar af. Sinds de jaren 80 is er aan de oostkant van de Boschplaat sprake van erosie die doorzet.
• De recente erosie is waarschijnlijk gerelateerd aan de ligging van de geulen en platen op de buitendelta. Golven hebben nu een grotere invloed op het Boschgat en dragen direct bij aan de verliezen.
• Veranderingen in ligging van geulen en platen hebben vooral effect op de eilandkoppen. Dit kan positief of negatief uitpakken. Dit betekent ook dat je voorzichtig moet zijn met ingrijpen!
• Terschelling is één van de weinige plaatsen waar dit niet direct gevaar geeft. Natuurlijke dynamiek kan (voorlopig) zijn gang gaan.
• Cyclus zeegat: onzeker of/wanneer weer aangroei zal optreden, er zijn wel voortekenen dat de buitendelta verandert. Doe nader onderzoek naar gedrag zeegat.
• Een conceptueel model, zoals het ‘cyclische model’, is een middel om veranderingen samen te vatten en te begrijpen. Dus geen wetmatigheid. De natuur hoeft dit niet te volgen.